Жіктеуде бірнеше кезеңдер бөлінеді:
- менопаузалық ауысу кезеңі;
- менопауза;
- перименопауза;
- постменопауза
Менопаузалық ауысу кезеңі
40-45 жастан бастап әйелдің өмірінде біртіндеп гормоналды өзгерістер болады. Бұл кезеңде аналық бездердің жұмысында физиологиялық өзгеріс болады – ұрықтану процесіне қатысатын негізгі органдар, әйел жыныстық гормондарының эстроген деңгейі біртіндеп төмендейді және менопаузаның алғашқы белгілері пайда болады. Өтпелі кезең бірнеше жылға дейін созылуы мүмкін және менопаузаның басталуымен аяқталады.
Менопауза
Менопауза - бұл соңғы өздігінен келген теккірден кейін 12 ай ішінде етеккірдің тұрақты тоқтауы. Менопауза физиологиялық өмірлік циклдердің бірі болып табылады және әйелдердің репродуктивті кезеңінің аяқталуын білдіреді.
Менопаузаның себебі аналық без функциясының белсенділігінің төмендеуі болып табылады, бұл фолликулалар өндіргіштігінің төмендеуінде көрінеді. Фолликулалар өз кезегінде ұрық жасушаларын қамтиды және ұрықтануды қамтамасыз ететін әйел жыныстық гормондарын (эстрогендер) шығарады.
Фолликулалар санының және сәйкесінше эстроген деңгейінің төмендеуі әйелдің бүкіл өмірінде болады және олар өте аз болған кезде менопауза басталады.
Перименопауза
Перименопауза-соңғы етеккірден кейін менопаузаға ауысу + 12 ай кезеңін қамтиды.
Постменопауза
Постменопауза - менопаузадан кейінгі кезең, менопаузадан кейінгі кезең( 5-8 жас), менопаузадан кейінгі синдромдар әлі де тұрақты болған кезде және кеш постменопауза ( 8-ден 10 жасқа дейін және одан жоғары), осы кезеңде соматикалық қартаю симптомдары басым болады.
Физиологиялық қартаюға байланысты және хирургиялық араласудан ( аналық безді немесе жатырды алып тастау) туындаған табиғи менопауза да бар.
Барлық әйелдердің шамамен 2/3 бөлігінде осы оқиғаға дейін 5-7 жыл немесе одан да көп уақыт ішінде менопауза белгілері бар. Алғаш рет симптомдар айқын және сирек болмауы мүмкін. Уақыт өте келе бұл симптомдарға көбірек назар аударамыз.
Менопаузаға дейінгі және менопаузаның барлық белгілері әйел жыныстық гормондарының төмендеуімен байланысты екенін түсіну маңызды. Эстрогеннің жетіспеушілігі неғұрлым көп болса, климактериялық синдромның симптомдары соғұрлым айқын болады.
Климактериялық синдромның алғашқы көріністерінің негізгі белгілері:
Вегетативті-тамырлы немесе вазомоторлы бұзылулар:
Қатты ысыну, қалтырау, шамадан тыс терлеу, бас ауруы, артериялық қысымның жоғарылауы немесе төмендеуі, жүрек соғуының жиілігі.
Статистикаға сәйкес, климакс кезіндегі әйелдердің жиі шағымдары қатты ысыну, тершеңдік және қалтырау.
Эмоционалды-вегетативті бұзылулар:
тітіркенгіш, ұйқының бұзылуы - әйелдерге ұйықтау қиынға соғады немесе ұйқының ортасында ояну байқалады, әлсіздік, мазасыздық, депрессия, ұмытшақтық, зейінсіздік байқалады. Сонымен қатар, әйелдер жалпы эмоционалды фонға, ең бастысы эстрогендердің жетіспеушілігіне байланысты жыныстық қатынастың-либидоның төмендеуін байқайды.
Урогенитальді бұзылулар (генитоуринарлық синдром):
олар қынаптың құрғауы, жыныстық қатынас кезінде ауырсыну, қышу және ашытып күйдіру, несептің жиі ауырсындырып шығуы, несеп шығару кезінде ауырсыну, несеп шығаруды ұстамау арқылы көрінеді.
Терінің, шаштың, тырнақтың зақымдануы:
құрғақ, сынғыш тырнақтар, құрғақ және шаштың түсуі байқалады, тері құрғап, жұқарады, созылғыштығын жоғалтады, әжімдер пайда болады. Дене майының өзгеруіне байланысты салмақ артады, ол дененің жоғарғы бөлігінде, іште және қолда көбірек жиналады.
Климактериялық синдромның кеш көріністерінде байқалады:
- постменопаузалық метаболиялық синдром (атеросклероз, артериялық гипертензия, гиперлипидемия, инсулинге төзімділік);
- неврологиялық симптомдар: когнитивті функцияның, есте сақтаудың, көрудің, естудің төмендеуі;
- сүйек-бұлшықет симптомдары: остеопороз, остеоартрит.
Менопаузалық ауысудың ең маңызды белгілерінің бірі - етеккір сипатының өзгеруі, көбінесе циклдің ұзақтығы қысқарады, мысалы, әйел бұрын етеккір 28-30 күннен кейін басталғанын, ал соңғы бірнеше айда олар әр 21-26 күнде келетінін байқайды.Қан жоғалту көлемі де өзгереді, мысалы, етеккір көп келеді немесе керісінше аз болады, циклдің әдеттегі ұзақтығының өзгеруі мүмкін.
Мұның бәрін уақытында гинекологпен кеңесіп, тиісті физикалық белсенділікті, дұрыс тамақтануды емдеудің жеке жоспарын жасау арқылы болдырмауға болады.
Гормондарды алмастыру (менопауза) терапиясы (МГТ) эстроген тапшылығына байланысты менопауза алдындағы және менопауза симптомдарын емдеудің стандарты болып табылады және оны тек дәрігер тағайындайды, өйткені оның бірқатар маңызды қарсы көрсетілімдері бар.
МГТ-ға көптеген қарсы көрсетілімдерге байланысты дәрігерлер тағайындалған препараттарды таңдауда жиі шектеледі. Сауалнамалар мен зерттеулер көрсеткендей, әйелдердің өздері онкология ауруынан және басқа да денсаулыққа қатысты проблемаларынан қорқып, МГТ қабылдаудан бас тартады.
Мұндай жағдайларда гормоналды емес дәрілер менопауза алдындағы және менопауза симптомдарын жеңілдетуге көмектеседі.
Гормоналды емес заттар жалпы жай-күйдің жақсаруына ықпал етеді, өмір сүру сапасын жақсартады және эстрогендік терапияны (қатерлі ісіктер, тромбоздар және басқалар) жиі байланыстыратын қауіптерге ие емес.
Климакс симптомдарының ауырлығын төмендетуге арналған гормоналды емес заттардың бірі - изофлавондар. Изофлавондар - организмге эстрогендерге ұқсас әсер ететін өсімдік тектес қосылыстар. Олардың табиғи көзі өсімдіктер, әсіресе қызыл бедеде көптеген изофлавондар кездеседі. Қызыл беде - ең көп концентрациясы бар 4 изофлавонның табиғаттағы жалғыз көзі: биоканин A (biochanin А), формононетин (formononetin), дайдзеин (daidzein), генистеин (genistein). Қызыл беде изофлавондары құрылымы бойынша басқа фитоэстрогендермен салыстырғанда адам организмінің эстрогендеріне ең жақын. Құрамдас изофлавондар климакстың жағымсыз көріністерімен жалпы жағдайды жақсартуға, шаршауды, ашуланшақтық пен мазасыздықты азайтуға, жастықты ұзартуға, тартымдылық пен жақсы көңіл-күйді сақтауға көмектеседі.
Феминал® Премиум биологиялық белсенді қоспасы - бұл қызыл беде экстрактісі, әр капсулада 40% изофлавондар бар.
Қабылдаудың стандартты ұзақтығы Феминал® Премиум 1 ай, содан кейін дәрігердің кеңесінен соң емдеу курсы ұзартылуы мүмкін. Күніне бір-үш капсула қабылдау жеткілікті.
Феминал® Премиум – климаксты гормоналды емес түзету үшін эстрогендерге ең көп жақындығы бар қызыл беде изофлавондары.
Қолдануға болмайтын жағдайлар: компоненттердің жеке жақпаушылығы, жүктілік, бала емізу. Өнім 18 жасқа толмаған адамдарға арналмаған.
Қолданар алдында дәрігермен кеңесу ұсынылады.
